Karbon ayak izi: Küresel ısınmanın sebebi biz miyiz?
Öncelikle karbon ayak izi nedir ve küresel ısınmada etkisi nedir? Gelin birlikte bu kavramları inceleyelim ve düşünelim. Bunların oluşmasını nasıl önleyebiliriz? Dünyamızı, doğamızı ve yaşam alanlarımızın en azından mevcut hallerini ve güzelliklerini nasıl muhafaza edebiliriz?
KARBON AYAK İZİ NEDİR?
İnsan faaliyetlerinin doğaya ve çevreye verdiği zararı, karbondioksit cinsinden üretilen sera gazı miktarı ile ölçülmesidir. Bu faaliyetler doğrudan ve dolaylı olarak iki şekilde sınıflandırılmaktadır.
1- Evsel enerji tüketimi ve ulaşım (örneğin araba ve uçak) dahil olmak üzere fosil yakıtların yanmasından ortaya çıkan karbondioksit.
2- Kullandığımız ve tükettiğimiz her türlü ürünün imalatından doğada yok olma, bozulma anına kadar tüm süreçleri boyunca doğaya yaptığı karbondioksit salınımıdır.
KÜRESEL ISINMA NEDİR? İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ NEDEN OLUŞUR?
Küresel ısınma; “Atmosfere salınan gazların neden olduğu düşünülen sera etkisi sonucunda, Dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda görülen artışa verilen isimdir.”
İnsanların endüstriyel, tarımsal ve enerji tüketimi gibi faaliyetlerinin sonucunda oluşan ve atmosferdeki miktarı ve yoğunluğu artan sera gazlarının neden olduğu küresel ısınmanın neden olduğu değişikliğe de iklim değişikliği denir. İklim değişikleri kuraklık, çölleşme, yağışlardaki dengesizlik ve mevsimsel sapmaları, su baskınları, tayfun, fırtına, hortum vb. meteorolojik olaylarda artışlar gibi belirtilerle kendini gösterir.
Neticesi iklimsel değişiklik olan küresel ısınma ile mücadele, yer yüzünde yaşayan her bireyin insani görev ve sorumluluğudur. Yaşantımızın merkezinde en az diğer insani ihtiyaçlarımız kadar gündem olmalı ve önemsenmelidir. Eğer siz de “Küresel ısınmaya karşı kayıtsız kalamam. Ben de bir şeyler yapmalıyım” diyorsanız gelin günlük yaşantımızda yapabileceğimiz ve gayet basit olan şu şeyleri birlikte ve hemen yapmaya başlayalım.
- Tüketirken atık gıda üretiminizi azaltın. Yemek porsiyonlarını azaltmak ve sofrada artan yemekleri sonraki öğünlerde tüketmek için saklamak hem parasal hem de çevresel etki açısından önemli. Unutmayın dünyada üretilen gıdaların yüzde 30’u çöpe gidiyor.
- Şahsi araba kullanımını azaltmak da küresel ısınma ile mücadeleye önemli katkı yapar; çünkü ulaştırma küresel karbondioksit kirliliğinin yüzde 25’inin müsebbibidir. Arabasız bir hayat ideal olanı ama toplu taşıma sistemlerinin zayıflığı veya bisiklet yollarının yetersizliği sebebiyle bunu yapmak zor olabilir.
- Giysi ya da ayakkabı almadan önce iyi düşünün. Gerçekten ihtiyacınız var mı? Çünkü alınan her şey için su ve enerji harcanacaktır. Satın alınan şeylerin yeni üretilmiş olması da gerekmiyor. Uygun olduğunda ikinci el giyim eşyası almak bir çözüm olabilir.
- Evinizin yalıtımını gözden geçirin. Eksikleri giderin; özellikle pencere ve kapı kenarlarından hava akımını önleyecek şekilde onarımlarını yapın; tavan, taban ve duvarların yalıtımını güçlendirin. Bu yolla sağlayacağınız ciddi enerji tasarrufu ile harcadığınız para size fazlasıyla geri dönecektir.
- Unutmayın yırtılan bir ayakkabı veya yıpranan bir giysinin tamiri mümkündür. Ayakkabı tamircileri ve terzilere hayatınızda yer açın.
- Evsel atıklarda olmak üzere her alanda geri dönüşümü hayatınızın parçası yapın. Ambalajları kâğıt, cam ve plastik oluşuna göre ayırarak atın.
-Kıyametin koptuğunu görseniz de elinizdeki fidanı dikin. Yaşadığınız çevreyi ağaçlandırın; yeşillendirin. Ağaçlar karbondioksiti atmosferden çekerek karbon kirliliğini tersine çevirecek en etkili güce sahiptirler.
- Kullanmadığınız zaman elektik ve elektrikli aletleri kapalı tutun. Böylece hem karbondan hem de paradan tasarruf edebilirsiniz. Aydınlatmada tasarruflu ampulleri tercih edin. Makineleri kullanırken tarzınızı değiştirin. Üç tabak ve bir bardak için ya da iki tişört ve bir havlu için makine çalıştırmayın. Dolmasını bekleyin. Bulaşık makinesine koyacağınız kapları önceden su ile uzun uzun yıkamayın, bırakın bu işi makine yapsın.
